1. KIẾN THỨC VỀ KHÍ TƯỢNG
   1. Thuật ngữ Khí tượng-Thủy văn
   2. Mây
   3. Nhiệt độ
   4. Nắng nóng
   5. Gió
   6. Mưa
   7. Bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ)
   8. Dông – Tố - Lốc – Vòi rồng
   9. Mưa đá
   10. Hạn
   11. Phân khu vực dự báo thời tiết
2. KIẾN THỨC THỦY VĂN
   1. Thuật ngữ thủy văn
   2. Lũ
   3. Lụt, úng
   4. Nước dâng do bão
   5. Lũ quét
   6. Cấp báo động, tín hiệu lũ
   7. Các bản tin dự báo lũ
3. BIỆN PHÁP PHÒNG, TRÁNH, ỨNG PHÓ THIÊN TAI
   1. Đối với bão và ATNĐ
   2. Ứng phó với bão, áp thấp nhiệt đới
   3. Đối với lũ và triều cường
   4. Đối với động đất, sóng thần
   5. Đối với lốc xoáy, gió giật
4. BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
   1. Những vấn đề về Biến đổi khí hậu
   2. Thuật ngữ về biến đổi khí hậu

I. KIẾN THỨC VỀ KHÍ TƯỢNG

1.10. Hạn

Hạn hán là hiện tượng lượng mưa thiếu hụt nghiêm trọng kéo dài, làm giảm hàm lượng ẩm trong không khí và hàm lượng nước trong đất, làm suy kiệt dòng chảy sông suối, hạ thấp mực nước ao hồ, mực nước trong các tầng chứa nước dưới đất gây ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng của cây trồng, làm môi trường suy thoái gây đói nghèo dịch bệnh...

Hình 1: Vét từng giọt nước nơi khô hạn nứt nẻ

Những nguyên nhân gây ra hạn hán

Nguyên nhân gây ra hạn hán có nhiều song tập trung chủ yếu là 2 nguyên nhân chính:

- Nguyên nhân khách quan: Do khí hậu thời tiết bất thường gây nên lượng mưa thường xuyên ít ỏi hoặc nhất thời thiếu hụt.

+ Mưa rất ít, lượng mưa không đáng kể trong thời gian dài hầu như quanh năm, đây là tình trạng phổ biến trên các vùng khô hạn và bán khô hạn. Lượng mưa trong khoảng thời gian dài đáng kể thấp hơn rõ rệt mức trung bình nhiều năm cùng kỳ. Tình trạng này có thể xảy ra trên hầu khắp các vùng, kể cả vùng mưa nhiều.

+ Mưa không ít lắm, nhưng trong một thời gian nhất định trước đó không mưa hoặc mưa chỉ đáp ứng nhu cầu tối thiểu của sản xuất và môi trường xung quanh. Đây là tình trạng phổ biến trên các vùng khí hậu gió mùa, có sự khác biệt rõ rệt về mưa giữa mùa mưa và mùa khô. Bản chất và tác động của hạn hán gắn liền với định loại về hạn hán.

- Nguyên nhân chủ quan: Do con người gây ra, trước hết là do tình trạng phá rừng bừa bãi làm mất nguồn nước ngầm dẫn đến cạn kiệt nguồn nước; việc trồng cây không phù hợp, vùng ít nước cũng trồng cây cần nhiều nước (như lúa) làm cho việc sử dụng nước quá nhiều, dẫn đến việc cạn kiệt nguồn nước; thêm vào đó công tác quy hoạch sử dụng nước, bố trí công trình không phù hợp, làm cho nhiều công trình không phát huy được tác dụng... Vùng cần nhiều nước lại bố trí công trình nhỏ, còn vùng thiếu nước (nguồn nước tự nhiên) lại bố trí xây dựng công trình lớn. Cạnh đó, chất lượng thiết kế, thi công công trình chưa được hiện đại hóa và không phù hợp. Thêm nữa, hạn hán thiếu nước trong mùa khô (mùa kiệt) là do không đủ nguồn nước và thiếu những biện pháp cần thiết để đáp ứng nhu cầu sử dụng ngày càng gia tăng do sự phát triển kinh tế-xã hội ở các khu vực, các vùng chưa có quy hoạch hợp lý hoặc quy hoạch phát triển không phù hợp với mức độ phát triển nguồn nước, không hài hoà với tự nhiên, môi trường vốn vẫn tồn tại lâu nay. Mức độ nghiêm trọng của hạn hán thiếu nước càng tăng cao do nguồn nước dễ bị tổn thương, suy thoái lại chịu tác động mạnh của con người.